Waar de laatste Olympische spelen Rio de Janeiro vol in de belangstelling heeft gezet, als thuisstad van de Olympische Spelen 2016, zijn ook verschillende steden uit ons Wereldstadgidsen-netwerk het middenpunt van belangstelling geweest tijdens hun Olympische spelen. Barcelona bijvoorbeeld.
Waar de Olympische historie van Berlijn een loodzware last met zich meetorst, is in Barcelona precies het omgekeerde het geval. Niet alleen waren de Spelen in ´92 een groot succes, ook hebben ze van de Catalaanse hoofdstad omgetoverd tot toeristische trekpleister. Onze Wereldstadgids Robb ging op zoek naar de Olympische sporen in Barcelona – en belandde niet alleen in een fantastische sfeer, maar vooral ook in de handige infrastructuur van het ´Barcelona model´
Omdat er wereldwijd nogal wat weerstand tegen deze “Nazi-spelen” bestond, besloot het nog vers gekozen Volksfront in 1936 een tegenhanger in Barcelona op te zetten: de Olympiade van het Volk, ook wel ´Populaire Spelen´ genoemd. En populair waren deze Spelen zeker, met 6000 ingeschreven sporters uit 22 verschillende landen. De alternatieve Spelen zouden ruim een week voor die in Berlijn plaatsvinden: van 22 tot 26 juli 1936, maar werden nog voor men er aan kon beginnen afgelast. Ditmaal zelfs op het allerlaatste moment: de staatsgreep van het Spaanse leger op 18 juli, die als het begin van de Spaanse burgeroorlog wordt gezien, zorgde ervoor dat vele atleten niet in Barcelona konden geraken. Maar het Olympische zaadje was in de Catalaanse hoofdstad geplant.
HET “BARCELONA MODEL”
Ruim een halve eeuw later was het zover. Na het einde van de Franco-dictatuur in 1975, kon ook Catalunya weer open naar de toekomst kijken. In 1981 begonnen Barcelona´s voorbereidingen om de Olympische Spelen van 1992 binnen te slepen: in oktober 1986 viel het verlossende woord. Geheel verrassend was het niet dat Barcelona ten koste van Parijs (en ook Amsterdam) de Spelen binnenhaalde: Juan Antonio Samaranch, de zittende (Catalaanse) voorzitter van het Olympisch comité, wist natuurlijk als geen ander hoe zijn geboortestad de juiste stappen moest zetten om het ´bid´ waar te maken, om de Spelen binnen te hengelen.
Ook daarna werd de Olympische droom waargemaakt: de Spelen werden een succes op alle vlakken. Waar het organiseren van ´Olympia´ niet altijd positief uitpakt voor een stad, worden de Spelen van 1992 door kandidaat-steden steevast aangehaald als inspiratiebron. Door het zogeheten ´Barcelona model´ werden de Spelen een daverend succes: niet alleen op sportgebied, maar ook in organisatie en stadsontwikkeling. Ook het gezicht van de Spelen zelf veranderde voorgoed: de Spelen werden feestelijker, de openingsceremonies spectaculairder. En de eeuwige politieke boycots of schandalen? Ze schitterden door afwezigheid – voor het eerst. Zelfs Zuid-Afrika en Cuba waren van de partij.
SPORTIEVE HOOGTEPUNTEN
Voor de atleten waren de Spelen een bijzondere ervaring. Ze werden van alle gemakken voorzien. Het Olympisch dorp was op nog geen 10 minuten rijden van de Olympische faciliteiten en was voorzien van een heus privéstrand. Ook mochten de atleten – voor het eerst in de Olympische historie – na uitschakeling op hun onderdeel gewoon in het dorp blijven; wat voor een broedelijke ambiance zorgde. Een goed voorbeeld van de geweldige sfeer is terug te zien bij de slotceremonie, waarin vele sporters het podium bestormden om mee te dansen op de opzwepende muziek van Los Manolos.
DREAM TEAM
De Olympische Spelen van Barcelona kenden nog meer primeurs: in het basketbal mochten voor het eerst professionals meedoen. Dit zorgde voor veel spektakel: het Amerikaanse Dream Team, met sterren als Michael Jordan, Scottie Pippen, Magic Johnson en Larry Bird in de gelederen, overklaste alles en iedereen. Gemiddeld verschil per wedstrijd: 44 punten.
Nederland was in 1992 weinig succesvol – al helemaal niet in vergelijking met de afgelopen Zomerspelen. In Barcelona vielen we ´slechts´twee keer in het goud. Het paardenspringteam van Piet Raijmakers won goud, maar het meest in het collectieve geheugen gegrift is de historische gouden race van Ellen van Langen op de 800m hardlopen.
FREDDIE MERCURY
Ook de soundtrack van de Spelen kunnen we rustig legendarisch noemen. In 1987, in de aanloop naar de Spelen, componeerde niemand minder dan Freddie Mercury samen met Montserrat Caballé een geweldig nummer en album: Barcelona. Het nummer, dat de Queen-frontman samen zong met de Catalaanse operazangeres, is onontkennelijk gelinkt aan de Olympische Spelen van Barcelona. Mercury zelf maakte de Spelen niet mee: hij overleed helaas een klein jaar eerder.
HET OLYMPISCHE STRAND
Maar hoe groot bovenstaande successen ook waren, het meest gouden succes waren de Spelen voor de stad zelf. Voor de Olympische Spelen stond Barcelona nog met zijn rug naar de zee. De Spelen braken de stad open. Door het verplaatsen van de industriële haven, het aanleggen van 6 km strand, de bouw van het Olympisch dorp en de aanleg van de stadsringen Ronda de Dalt en Ronda Litoral, transformeerden de Olympische voorbereidingen tussen 1986 en 1992 de stad tot het Barcelona dat we vandaag de dag kennen: een Barcelona dat de Middellandse Zee omarmt en dit maar al te graag deelt met zijn bezoekers.
HET OLYMPISCH SPORTPRETPARK
Het succes van Olympisch Barcelona zat hem in dit ´Barcelonma model´. Alle infrastructuur die voor de Spelen was aangelegd, had een goed toekomstplan. De stadia zijn nog allemaal in gebruik en voldoen aan alle eisen om een volgend groot sportevenement te organiseren. De oude haven veranderde van industriële haven naar plezierhaven en werd plotseling een geweldige recreatieplek onderaan de bekende Rambla. En de Olympische ring op Montjuic, waar de meeste Olympische faciliteiten staan, is tegenwoordig omgetoverd tot een soort sportpretpark. Zo kun je in het Olympisch stadion de 100 meter sprinten tegen je vrienden of collega´s, horde lopen, of zelfs de vlaggendrager zijn tijdens een korte ereronde. Geweldig voor sportfanaten en kinderen, die het natuurlijk al prachtig vinden dat ze met hun foto op het grote beeldscherm worden aangekondigd.
DE OLYMPISCHE INFRASTRUCTUUR
Maar de infrastructuur steeg ver boven de sport uit: de rondwegen zorgden voor een goede connectie tussen de stad Barcelona en de omliggende gemeenten, waardoor beter en sneller handel kon worden gedreven met de rest van Catalunya – en daarbuiten. Het Olympisch dorp is omgetoverd tot één van Barcelona´s best gelegen woonwijken, met een directe verbinding naar het centrum en – niet te vergeten – met het geweldige strand voor de deur. Ditzelfde strand is juist nu zo tekenend voor het moderne Barcelona, dat aanvoelt als een groot uitgevallen badplaats, waar dat altijd zo ontspannen sfeertje hangt.
Als gevolg van alle veranderingen in Barcelona en de succesvolle Spelen, is Barcelona een stuk toeristischer geworden. Waar dit de eerste jaren gestaag opliep, zien we in de laatste jaren dat Barcelona zich goed heeft genesteld tussen de meest populaire Europese steden om te bezoeken. Vooral Nederlanders zijn razend enthousiast over de stad. Net als de Catalanen natuurlijk.
De Catalanen zijn een erg trots volk dat na vele oorlogen en tegenslagen, toch elke keer sterker en trotser terugkwam. De Olympische Spelen waren de perfecte gelegenheid om nogmaals aan de wereld te laten zien waarom ze nou zo trots zijn op hun landje. Dankzij het harde werk en het enthousiasme van de vele vrijwilligers werden de Spelen een ongelooflijk succesverhaal en stond niet alleen Barcelona, maar ook Catalonië en uiteraard Spanje twee weken lang in het zonnetje – letterlijk en figuurlijk.
Tijdens mijn tours kom ik zeer regelmatig langs de Olympische faciliteiten. Met name in de Montjuic elektrische fietstour besteed ik veel tijd aan de Olympische Spelen. We maken altijd een mooi rondje langs de Olympische faciliteiten en zetten de fietsen even op slot om naar binnen te gaan bij het Olympisch stadion. Al zittend op de tribune laat ik dan de filmpjes zien die ook in dit blog zijn te zien. Niet alleen is het altijd weer spannend of Ellen van Langen het toch weer gaat redden, ook is er natuurlijk geen betere plek om deze kippenvelmomenten nog een keer mee te maken. Ook is het natuurlijk geen probleem om ook meteen maar even deel te nemen aan de activiteiten in het stadion, door bijvoorbeeld een penalty te scoren of een wedstrijdje 100m te rennen. De tour kan je boeken via deze website.